Biz insanlar hep başkalarının sevgi ve saygısını kazanmak için çabalarız. Bizi sevsinler, bize değer versinler, bizi olduğumuz gibi kabul etsinler ve saygı duysunlar isteriz. Hatta bir insanla ilişkimizi sorgulamak için öncelikli olarak bunu kıstas alırız, özellikle romantik ilişkilerimizde… ‘’Sen bana değer vermiyorsun, beni sevmiyorsun, bana saygı duymuyorsun’’ diye çok defa yakınırız ve bu durumdan fazlasıyla rahatsız oluruz. Peki bu soruyu başkalarına yöneltmeden önce kendinize sordunuz mu? Siz kendinizi ne kadar seviyorsunuz ya da seviyor musunuz? Ya da belki de kendinizi sevilmeye layık görmüyorsunuz? Kendinizi olduğunuz gibi kabul mu ediyorsunuz yoksa sevilmek için kabul edilmek için olduğunuzdan başkası gibi davranmaya mı çalışıyorsunuz? Başkasından sevgi ve saygı bekliyorsunuz doğal olarak, ama peki siz kendinize saygı duyuyor musunuz? Bütün bu sorduklarımın kapısı benlik saygısı kavramına çıkıyor ve şayet yukarıda saydıklarıma olumlu yanıt verdiyseniz ne mutlu size ki benlik saygınız var demektir. Kısaca tanımlamak gerekirse benlik saygısı ya da diğer bir deyişle özsaygı, kendine değer verme, kendisi ile ilgili olumlu ve olumsuz doğru değerlendirmeler yapıp bunlarla barışık olma, ve dolayısıyla kişinin kendisini gururlu, değerli, gayretli, etkin ve başarılı hissetmesidir. Benlik saygısı, ruh sağlığının temel bileşenlerinden birisi olmakla beraber, insanların mutlu ve doyumlu bir yaşam sürmesinde de kilit rol oynamaktadır.
Benlik saygısının seviyeleri kişiden kişiye değişebilmektedir ve tabi ki her şeyde olduğu gibi benlik saygısının da yeterli düzeyde olması önemlidir, ne çok düşük olmalı ne de çok yüksek olmalıdır. Benlik saygısı ve ruh sağlığı denildiğinde akla genellikle azalması, düşmesi ya da düşüklüğü gelir. Özsaygısı düşük olan kişiler, fikirlerinin önemli olmadığını düşünürler, kendilerinden nefret ederler, başkalarının düşünceleri onlar için aşırı önemlidir, üzüntü ve değersizlik duygularını düzenli olarak yaşarlar, zayıf yönlerini daha fazla önemserler, kendilerini sıklıkla başkalarıyla kıyaslar ve en iyi ihtimalle ‘’ikinci en iyi kişi’’ olurlar.
Düşük benlik saygısından başka bir de benlik saygısının özde düşük olmasına karşın görünüşte artmış (şişirilmiş) olması vardır ki bu da önemli bir ruhsal sorundur. Diğer yandan benlik saygısının kırılganlığı da ruh sağlığı açısından önemli bir konudur. Dış etmenlere göre kişinin benlik saygısı beklenenin ötesinde düşme ya da artma yönünde büyük değişimler gösteriyorsa benlik saygısının kırılganlığından söz edilir. Genel olarak sağlıklı özsaygısı olan kişilerin özelliklerinden bahsetmemiz gerekirse bu insanlar, kendilerini ve diğer insanları takdir ederler, bir insan olarak büyümenin ve yaşamlarında tatmin ve anlam bulmanın tadını çıkarırlar, değerlerinin ne olduğunu bilir ve buna göre yaşarlar, başkalarından ne daha iyi ne de kötü olduklarına, onlarla eşit olduklarına inanırlar, değerlerinin başkalarının düşüncesine göre değişmediğini bilirler, başkalarını değiştirmeye çalışmazlar, kendilerini ve başkalarını oldukları gibi kabul ederler.
Stefano D’Anna’nın çok güzel bir sözü var; “Senin kendi değişimin, tüm insanlığın başka bir biçime dönüşmesine neden olacaktır. İnsanoğlunun ve dünyanın değişmesini istiyorsan; kendini iyileştir!” der. Öyleyse şimdi de özsaygınızı arttırmak için neler yapabilirsiniz kısaca ondan da bahsedelim.
Öncelikle kendinizi tanıyın, tanımadığınız birini sevip, değer verip, ona saygı duyamazsınız değil mi?
Güçlü ve zayıf yönlerinizi bilin ve bunları dürüstçe ortaya koyun ki sonrasında kendinizi tüm eksilerinizle ve artılarınızla kabul edebilesiniz.
Kendinizden beklentileriniz gerçekçi olsun, mükemmeliyetçi olmayın ve siz dahil kimsenin mükemmel olamayacağını kabullenin.
Kendinizi başkalarıyla kıyaslamayın, çünkü bu sizsiniz ve her şeyinizle biricik ve teksiniz.
Sizden bu dünyada sadece bir tane var bu nedenle en çok kendinizi sevmelisiniz ve de tek sahip olduğunuz an ‘’şimdi’’ dolayısıyla kendinize değer vermeyerek harcayacak, başkalarının da size kendinizi değersiz hissettirmelerine izin verecek zamanınız yok.
Hatalarınızı ve başarısızlıklarınızı da daha olumlu bir şekilde ele alın ve unutmayın herkes hata yapar. Aslında hatalarımızla öğreniriz çoğu şeyi, bizi biz yapan şeyleri hatalarımız sonucu elde etmişizdir belki de ve hatalarımız olmasa bir parçamız eksik olacaktı.
Başkalarına verdiğiniz fedakarlığı, şansı neden bu sefer de kendinize vermeyi denemiyorsunuz? Başkalarının sizi sevmesini size değer vermesini bekliyorsunuz da neden işe önce siz kendinizi severek değer vererek başlamıyorsunuz? Bunun için kendinize neden saygı duyduğunuzu sık sık hatırlayın ve başkalarından önce sizin kendinizi sevmeniz, değer vermeniz ve saygı duymanız gerektiğini asla unutmayın.
Kendinizi sizi siz yapan her şeyle sevip, kendinizden asla vazgeçmemeniz dileğiyle…
Stajyer Psikolog İpek Kahyaoğlu
Dilerseniz Rosenberg Benlik saygısı ölçeğini kendinizde uygulayabilirsiniz:
Dilerseniz bakabileceğiniz ek kaynaklar ve kaynakça:
https://dusunenadamdergisi.org/storage/upload/pdfs/1593518091-en.pdf
https://www.kigem.com/benlik-saygisi-nasil-iyilestirilir.html
https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_20937.htm